Mổ mắt có bị tái cận không? Lưu ý và 4 lời khuyên chuyên gia

Phẫu thuật không giúp bạn vĩnh biệt tật cận thị. Rất nhiều người tái cận chỉ sau một thời gian ngắn. Mổ mắt có bị tái cận không? Bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân và cách phòng tránh hiệu quả.

MỤC LỤC › Mổ mắt có bị tái cận không? Tỷ lệ tái cận sau mổ là bao nhiêu? › TOP 5 nguyên nhân khiến mắt tái cận sau mổ mắt 1. Phẫu thuật khi độ cận chưa ổn định 2. Xác định sai độ cận lúc phẫu thuật 3. Cơ địa và cấu trúc mắt không phù hợp 4. Chăm sóc mắt sau mổ không đúng cách 5. Thủy tinh thể thay đổi theo thời gian › Nằm lòng 4 cách tránh tái cận sau khi mổ 1. Thiết lập thói quen sinh hoạt khoa học 2. Chế độ dinh dưỡng hỗ trợ mắt 3. Thăm khám định kỳ theo chỉ dẫn bác sĩ 4. Sử dụng kính bảo vệ mắt khi cần › Các câu hỏi liên quan tới mổ mắt có bị tái cận không? 1. Sau bao lâu thì có nguy cơ tái cận sau khi mổ? 2. Tái cận có mổ được không? 3. Một người có thể mổ mắt cận được mấy lần? 4. Những điều kiện khi mổ cận lần 2 5. Người dưới 18 tuổi mổ mắt có dễ bị tái cận hơn không?

Mổ mắt có bị tái cận không? Tỷ lệ tái cận sau mổ là bao nhiêu?

Câu trả lời là Có. Tái cận là hiện tượng hoàn toàn có thể xảy ra và là nỗi lo của rất nhiều người.

Phẫu thuật khúc xạ chỉ thay đổi hình dạng giác mạc để ánh sáng hội tụ chính xác trên võng mạc, nhưng không tác động đến quá trình sinh học làm nhãn cầu tiếp tục dài ra – nguyên nhân gốc rễ của cận thị tiến triển.

Theo các nghiên cứu từ National Eye Institute (NEI, 2020) và American Academy of Ophthalmology (AAO, 2021), tỷ lệ tái cận sau phẫu thuật dao động từ 5–10% trong 10 năm đầu, tùy thuộc vào nhiều yếu tố.

• Theo AAO (2021): khoảng 6% bệnh nhân cần đeo kính trở lại sau 5 năm.
• Theo Bệnh viện Mắt Trung ương (Việt Nam, 2022): ghi nhận 7,5% bệnh nhân tái cận trong 3 năm đầu, chủ yếu do mổ khi độ cận chưa ổn định.

Đây là minh chứng cho thấy phẫu thuật không phải là “thần dược” vĩnh viễn, mà là một giải pháp điều trị cần sự hợp tác của bệnh nhân trong việc chăm sóc và bảo vệ mắt sau đó. Hãy cùng tìm hiểu những nguyên nhân phổ biến nhất khiến mắt bị tái cận, để bạn có thể phòng tránh ngay từ bây giờ.

TOP 5 nguyên nhân khiến mắt tái cận sau mổ mắt

Đằng sau mỗi ca tái cận là một câu chuyện riêng, nhưng tựu chung lại, chúng thường xuất phát từ những nguyên nhân dưới đây. Hãy xem bạn có đang gặp phải tình trạng nào không nhé!

1. Phẫu thuật khi độ cận chưa ổn định

Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu. Khi độ cận vẫn còn tăng (thường là >0.75 diop/năm), điều đó có nghĩa là nhãn cầu đang tiếp tục dài ra. Phẫu thuật chỉ điều chỉnh độ cận tại thời điểm đó. Sau phẫu thuật, nếu nhãn cầu vẫn tiếp tục phát triển, độ cận sẽ lại xuất hiện.

Lời khuyên chuyên gia: American Academy of Ophthalmology (AAO) khuyến cáo chỉ nên mổ khi độ cận đã ổn định ít nhất 12 tháng. Hầu hết các bệnh viện uy tín đều không nhận mổ cận cho người dưới 18 tuổi, bởi vì ở độ tuổi này, độ cận chưa ổn định, nguy cơ tái cận cao hơn nhiều.

2. Xác định sai độ cận lúc phẫu thuật

Sai số chỉ 0.25 độ trong đo mắt có thể khiến kết quả phẫu thuật lệch hoàn toàn so với mong đợi. Nếu có sai sót dù nhỏ, bệnh nhân có thể vẫn phải đeo kính sau mổ hoặc gặp các biến chứng không mong muốn. Tình trạng này thường xảy ra do thiết bị đo mắt lỗi thời hoặc bác sĩ thiếu kinh nghiệm.

3. Cơ địa và cấu trúc mắt không phù hợp

Không phải ai cũng có thể mổ mắt cận. Một số người có cơ địa và cấu trúc mắt đặc biệt, ví dụ như giác mạc quá mỏng (< 500 µm) hoặc nhãn cầu quá dài, có thể không phù hợp với các phương pháp phẫu thuật thông thường. Do đó, việc thăm khám và tư vấn kỹ lưỡng với bác sĩ chuyên khoa là điều bắt buộc.

 4. Chăm sóc mắt sau mổ không đúng cách

Thời gian sau mổ là giai đoạn “vàng” để mắt hồi phục. Nếu không tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ, bạn sẽ vô tình tự đẩy mình vào rủi ro tái cận.

• Sử dụng thiết bị điện tử quá nhiều: Ánh sáng xanh từ màn hình điện thoại, máy tính,… khiến mắt phải điều tiết liên tục, gây mỏi và dần dần tái cận trở lại. Một nghiên cứu tại Đại học Y Hà Nội (2021) cho thấy nhóm bệnh nhân dùng điện thoại >5 giờ/ngày sau mổ có nguy cơ tái cận cao gấp 1,8 lần.
• Không đeo kính bảo vệ: Sau mổ, mắt rất nhạy cảm. Bụi bẩn, khói, ánh nắng mặt trời… đều là những tác nhân gây hại. Việc không đeo kính bảo vệ khi ra ngoài cũng là một lý do phổ biến khiến mắt dễ bị tổn thương và tái cận.
• Thức khuya, thiếu ngủ: Mắt cũng cần nghỉ ngơi. Nếu bạn thường xuyên thức khuya, mắt sẽ không có đủ thời gian để phục hồi, dẫn đến suy giảm thị lực.

Chị Lan (28 tuổi, nhân viên văn phòng) từng tâm sự: “Tôi mổ cận xong, cứ nghĩ là xong rồi. Tôi vẫn có thói quen cày phim đến 1-2 giờ sáng. Chỉ sau một năm, mắt lại có cảm giác mờ đi. Đi khám thì bác sĩ kết luận tái cận 1.5 diop.”

5. Thủy tinh thể thay đổi theo thời gian

Đây là nguyên nhân thường gặp ở những người lớn tuổi. Sau tuổi 40, hiện tượng “myopic shift” (cận thị tiến triển do thủy tinh thể phình) có thể xảy ra, gây tái cận dù đã từng mổ. Điều này xảy ra bởi vì phẫu thuật chỉ điều chỉnh giác mạc, không tác động đến thủy tinh thể.

Nằm lòng 4 cách tránh tái cận sau khi mổ

Hãy tưởng tượng sau khi bỏ ra hàng chục triệu để mổ mắt, tận hưởng vài tháng nhìn rõ ràng, rồi bất ngờ mọi thứ lại mờ dần và bạn buộc phải quay lại với kính cận. Nguyên nhân chính gây ra tái cận đến từ việc chăm sóc mắt không đúng cách sau mổ. Điều này khiến không chỉ tốn kém, mà còn làm giác mạc yếu hơn, nguy cơ biến chứng cao hơn. Nằm lòng ngày 4 cách tránh tái cận sau khi mổ ngay dưới đây.

1. Thiết lập thói quen sinh hoạt khoa học

• Giới hạn thời gian sử dụng thiết bị điện tử: Dù công việc có bận rộn đến đâu, hãy tập thói quen nghỉ ngơi cho mắt. Cứ sau mỗi 20 phút làm việc với máy tính, hãy nhìn ra xa khoảng 20 giây. Áp dụng nguyên tắc 20-20-20 này, bạn sẽ thấy mắt đỡ mỏi hơn rất nhiều.
• Ngủ đủ giấc: 7-8 tiếng mỗi đêm là thời gian lý tưởng để mắt được nghỉ ngơi và hồi phục.
• Đọc sách, làm việc ở nơi đủ ánh sáng: Ánh sáng quá yếu hoặc quá mạnh đều gây hại cho mắt.

2. Chế độ dinh dưỡng hỗ trợ mắt

Bạn có biết, “ăn gì bổ nấy” cũng đúng với đôi mắt? Một chế độ ăn uống đầy đủ các vitamin và khoáng chất cần thiết sẽ giúp mắt khỏe mạnh từ bên trong.

• Vitamin A: Có nhiều trong cà rốt, khoai lang, bí đỏ, rau cải xanh.
• Vitamin C: Cam, chanh, ổi, dâu tây… là những nguồn vitamin C dồi dào.
• Vitamin E: Hạnh nhân, hạt hướng dương, quả bơ…
• Các khoáng chất: Kẽm (thịt bò, hải sản), Selen (tỏi, nấm).
• Omega-3: Có nhiều trong cá hồi, cá ngừ, hạt óc chó… giúp giảm khô mắt. NEI (2019) khẳng định bổ sung Omega-3 giúp giảm khô mắt sau LASIK.

3. Thăm khám định kỳ theo chỉ dẫn bác sĩ

Tái khám đúng lịch (sau mổ 1 tuần, 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng và hàng năm) là điều bắt buộc. Bác sĩ sẽ kiểm tra tình trạng mắt, độ hồi phục và phát hiện sớm các dấu hiệu tái cận (nếu có) để có biện pháp xử lý kịp thời.

4. Sử dụng kính bảo vệ mắt khi cần

Bạn đã mổ cận, nhưng không có nghĩa là bạn không cần đeo kính. Hãy sử dụng kính chống ánh sáng xanh khi làm việc với máy tính, điện thoại, và đeo kính râm khi ra ngoài trời nắng để bảo vệ mắt khỏi tác hại của tia UV.

Các câu hỏi liên quan tới mổ mắt có bị tái cận không?

Dưới đây là một số câu hỏi mà bạn có thể đang thắc mắc sau phần giải đáp về mổ mắt có bị tái cận không. Chúng tôi đã tổng hợp và giải đáp ngắn gọn, dễ hiểu nhất.

1. Sau bao lâu thì có nguy cơ tái cận sau khi mổ?

Nguy cơ tái cận thường cao nhất trong vòng 1–2 năm đầu sau phẫu thuật. Sau đó, nếu bạn có thói quen sinh hoạt và chăm sóc mắt tốt, nguy cơ sẽ giảm đi đáng kể.

2. Tái cận có mổ được không?

Trong một số trường hợp, tái cận có thể mổ lại được. Theo AAO, tỷ lệ mổ lại an toàn là 70–80% bệnh nhân. Tuy nhiên, việc này phụ thuộc vào nhiều yếu tố, đặc biệt là độ dày giác mạc. Bạn cần thăm khám kỹ lưỡng tại các bệnh viện uy tín để được bác sĩ tư vấn.

3. Một người có thể mổ mắt cận được mấy lần?

Không phải phương pháp nào cũng có thể mổ lại được. Việc lựa chọn phương pháp mổ lần đầu cũng ảnh hưởng đến khả năng tái mổ sau này.

• LASIK và Femto LASIK: Đây là hai phương pháp tạo vạt giác mạc. Khi mổ lại, bác sĩ có thể dùng lại vạt giác mạc cũ để thực hiện phẫu thuật, do đó có thể mổ lại từ 1 đến 2 lần. Tuy nhiên, mỗi lần mổ, một lớp giác mạc sẽ được bào đi. Giới hạn chính là độ dày giác mạc còn lại sau khi mổ lần thứ nhất. Nếu giác mạc còn đủ dày, bạn có thể được mổ lại.
• ReLEx SMILE: Phương pháp này tạo ra một lõi mô (lenticule) bên trong giác mạc mà không tạo vạt. Do đó, ReLEx SMILE không thể mổ lại bằng chính phương pháp này. Nếu tái cận, bạn có thể chuyển sang phương pháp LASIK hoặc Femto LASIK, nếu giác mạc còn đủ dày.
• Phẫu thuật đặt kính nội nhãn (ICL): Đây là phương pháp không bào mòn giác mạc mà đặt một thấu kính mỏng vào bên trong mắt. Nếu tái cận, bác sĩ có thể thay hoặc điều chỉnh thấu kính này. Đây là lựa chọn an toàn cho những người có giác mạc mỏng và có thể thực hiện nhiều lần nếu cần thiết.

4. Những điều kiện khi mổ cận lần 2

• Độ cận ổn định: Độ cận không tăng quá 0.75 Diop trong ít nhất 12 tháng. Đây là yếu tố quan trọng để đảm bảo kết quả phẫu thuật bền vững
• Giác mạc đủ dày: Bác sĩ sẽ đo lại độ dày giác mạc. Giác mạc còn lại sau khi mổ lần hai phải đạt ngưỡng an toàn tối thiểu, thường là khoảng 250 – 300 µm.
• Không mắc các bệnh lý về mắt: Mắt phải không mắc các bệnh lý như khô mắt nặng, bệnh võng mạc hay tăng nhãn áp, vì những bệnh này có thể gây biến chứng sau phẫu thuật.
• Tuân thủ nghiêm ngặt các chỉ định của bác sĩ: Bạn phải thực hiện đúng các hướng dẫn của bác sĩ trước và sau phẫu thuật để đảm bảo an toàn và hiệu quả tốt nhất.

5. Người dưới 18 tuổi mổ mắt có dễ bị tái cận hơn không?

Có. Bởi vì ở độ tuổi này, độ cận vẫn chưa ổn định, nhãn cầu vẫn đang phát triển. Do đó, nguy cơ tái cận cao hơn rất nhiều so với người trưởng thành. Hầu hết các bệnh viện uy tín đều không nhận mổ cận cho người dưới 18 tuổi.

Đại Thắng