Ánh sáng xanh là gì, có ở đâu? Tác hại và cách bảo vệ mắt

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, tiếp xúc với ánh sáng xanh hơn 3 giờ mỗi ngày có thể tăng tỷ lệ suy giảm thị lực lên đến 90%. Tuy vậy, nhiều người vẫn chưa biết hoặc để ý đến tác hại khôn lường của loại tia này.

MỤC LỤC › Giải đáp từ A-Z về ánh sáng xanh bạn nên biết 1. Ánh sáng xanh là gì? 2. Các loại bước sóng chính 3. Ánh sáng xanh có ở đâu? 4. Ánh sáng xanh có tác dụng gì? › Tác hại nguy hiểm khi tiếp xúc nhiều với ánh sáng xanh tím 1. Hội chứng mỏi mắt kỹ thuật số 2. Gây tổn thương tế bào võng mạc 3. Ảnh hưởng đến giấc ngủ › Cách bảo vệ mắt khỏi tác hại của ánh sáng xanh 1. Sử dụng tròng kính lọc ánh sáng xanh 2. Bật chế độ lọc ánh sáng xanh trên thiết bị điện tử 3. Giảm thời lượng sử dụng thiết bị điện tử › Lời kết

Giải đáp từ A-Z về ánh sáng xanh bạn nên biết

Trước hết, chúng ta cần tìm hiểu ánh sáng xanh là tia gì và tại sao nó lại có sức ảnh hưởng lớn đến sức khoẻ con người.

Xem thêm các thuật ngữ hay:

• Tia UV là gì? Chỉ số và tác hại nguy hiểm lên da và mắt
• Kính đổi màu là gì? 7 sự thật bạn cần biết trước khi mua
• Tròng kính Transitions®: Từ kính mắt trở thành kính râm

1. Ánh sáng xanh là gì?

Ánh sáng xanh, hay còn gọi là bức xạ HEV, là một dạng ánh sáng có bước sóng ngắn và năng lượng cao, thuộc khoảng quang phổ khả kiến từ 380 đến 500 nanomet.

2. Các loại bước sóng chính

Có hai loại bước sóng chính:

• Bước sóng xanh tím: Nằm trong khoảng từ 415 đến 455 nanomet, thuộc phần có bước sóng ngắn nhất của quang phổ ánh sáng xanh. Do sở hữu năng lượng cao, ánh sáng xanh tím có khả năng xuyên qua giác mạc và thấu kính để tác động trực tiếp đến võng mạc, gây tổn thương và ảnh hưởng đến thị lực.
• Bước sóng xanh dương: Nằm trong khoảng từ 455 đến 495 nanomet. Ánh sáng xanh dương có tác dụng tích cực đối với sức khỏe, giúp duy trì cân bằng nhịp sinh học và tâm lý con người.

3. Ánh sáng xanh có ở đâu?

Loại ánh sáng này xuất hiện từ hai nguồn chính:

• Nguồn tự nhiên: Ánh sáng mặt trời chứa một lượng lớn ánh sáng xanh dương mang nhiều tác động có lợi. Tuy nhiên, nếu tiếp xúc quá mức trong thời gian dài, đặc biệt là vào những giờ nắng gắt mà không có biện pháp bảo vệ vẫn có thể gây hại cho mắt.
• Nguồn nhân tạo: Các thiết bị điện tử như điện thoại, máy tính, đèn LED, TV,… đều phát ra ánh sáng xanh tím có hại. Nếu tiếp xúc với cường độ thường cao và thời gian kéo dài sẽ gây nhiều ảnh hưởng tiêu cực.

4. Ánh sáng xanh có tác dụng gì?

Ánh sáng xanh dương từ mặt trời có nhiều tác dụng tích cực đối với sức khỏe và đời sống con người khi được tiếp xúc ở mức độ hợp lý. Loại ánh sáng này kích thích sản sinh serotonin giúp nâng cao tinh thần, cải thiện tâm trạng và tăng cường sự tập trung, nhờ đó chúng ta cảm thấy thoải mái và làm việc hiệu quả hơn.

Đối với trẻ em, ánh sáng xanh tự nhiên còn hỗ trợ sự phát triển của mắt và thị giác, giúp giảm nguy cơ mắc cận thị sớm. Hơn nữa, chúng cũng kích thích hoạt động của não bộ, cải thiện khả năng ghi nhớ và nhận thức.

Tác hại nguy hiểm khi tiếp xúc nhiều với ánh sáng xanh tím

Ngoài tìm hiểu ánh sáng xanh có tác dụng gì, chúng ta cũng cần biết những tác hại khôn lường mà chúng gây ra để có biện pháp bảo vệ hợp lý.

1. Hội chứng mỏi mắt kỹ thuật số

Khi tiếp xúc nhiều với ánh sáng xanh tím từ các thiết bị điện tử như điện thoại, máy tính, TV,… chúng ta dễ gặp phải hội chứng mỏi mắt kỹ thuật số. Điều này xảy ra do loại ánh sáng này có bước sóng ngắn, dễ gây phân tán và khó tập trung, khiến mắt phải điều tiết quá mức để nhìn rõ.

Các triệu chứng thường gặp bao gồm mỏi, khô mắt, nhức đầu và thậm chí là mờ tạm thời. Hội chứng này không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc và khả năng học tập, đặc biệt khi người dùng thường xuyên tiếp xúc với màn hình điện tử trong thời gian dài mà không có thời gian nghỉ ngơi hợp lý.

2. Gây tổn thương tế bào võng mạc

Ánh sáng xanh tím có thể xuyên qua giác mạc và tấn công trực tiếp vào võng mạc. Khi võng mạc bị tổn thương, nguy cơ mắc các bệnh về mắt như thoái hóa điểm vàng (AMD) tăng lên. Bệnh này không có cách chữa trị hoàn toàn và có thể dẫn đến suy giảm thị lực nghiêm trọng, thậm chí là mất thị lực trung tâm.

Ngoài ra, loại ánh sáng này có thể tạo ra các gốc tự do trong mắt, gây stress oxy hóa cho tế bào võng mạc và làm giảm thị lực theo thời gian.

3. Ảnh hưởng đến giấc ngủ

Ánh sáng xanh tím ức chế việc sản xuất melatonin – hormone quan trọng giúp điều chỉnh giấc ngủ. Khi lượng melatonin giảm, cơ thể khó nhận biết khi nào là thời điểm thích hợp để nghỉ ngơi, khiến chúng ta gặp khó khăn trong việc vào giấc và dễ thức dậy trong đêm.

Về lâu dài, tình trạng mất ngủ hoặc ngủ không sâu có thể ảnh hưởng đến sức khỏe, gây ra các vấn đề như mệt mỏi, suy giảm trí nhớ và tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý nghiêm trọng như suy giảm hệ miễn dịch, tim mạch,…

Cách bảo vệ mắt khỏi tác hại của ánh sáng xanh

Sau khi biết ánh sáng xanh là gì và những tác động nguy hiểm mà chúng mang lại, bạn hãy áp dụng các biện pháp đơn giản sau đây để bảo vệ mắt hiệu quả:

1. Sử dụng tròng kính lọc ánh sáng xanh

Loại tròng kính này có lớp phủ đặc biệt giúp lọc bớt ánh sáng xanh tím có hại phát ra từ các thiết bị điện tử. Nhờ đó, mắt sẽ đỡ phải điều tiết nhiều khi làm việc trong thời gian dài, hạn chế mỏi, khô hay đau nhức mắt.

Đây là vật rất cần thiết cho người thường xuyên làm việc với máy tính, điện thoại như nhân viên văn phòng hay học sinh, sinh viên.

2. Bật chế độ lọc ánh sáng xanh trên thiết bị điện tử

Hầu hết các thiết bị điện tử hiện đại đều tích hợp chế độ lọc ánh sáng xanh, thường được gọi là “Night Shift” hoặc “Chế độ ban đêm.” Chế độ này giúp giảm lượng ánh sáng có hại phát ra bằng cách thay đổi màn hình sang màu ấm hơn, dịu hơn.

Bạn nên bật chế độ này vào buổi tối hoặc khi sử dụng thiết bị trong thời gian dài để giảm mỏi mắt và duy trì chất lượng giấc ngủ.

3. Giảm thời lượng sử dụng thiết bị điện tử

Dành quá nhiều thời gian tiếp xúc với màn hình là một trong những nguyên nhân chính gây ra hội chứng mỏi mắt kỹ thuật số. Bạn nên áp dụng quy tắc 20-20-20: cứ mỗi 20 phút nhìn màn hình, hãy nhìn ra xa khoảng 20 feet (6 mét) trong ít nhất 20 giây. Phương pháp này giúp mắt được thư giãn, giảm căng thẳng và hạn chế nguy cơ tăng độ.

Ngoài ra, nên cố gắng hạn chế sử dụng các thiết bị điện tử vào buổi tối, nhất là trước khi đi ngủ để hạn chế nguy cơ mất ngủ và bảo vệ thị lực.

Lời kết

Trên đây là những thông tin về ánh sáng xanh là gì và tác dụng, tác hại mà loại ánh sáng này mang lại. Đừng quên áp dụng các phương pháp bảo vệ để nâng cao sức khoẻ mắt và chất lượng giấc ngủ nhé!

Việt Quỳnh