TOP 20 cách chữa cận thị tại nhà hiệu quả nhất hiện nay

Nhiều người vẫn lầm tưởng rằng chỉ có phẫu thuật, gọng kính đắt tiền,… mới có thể chữa cận thị, từ đó e dè dẫn tới ảnh hưởng tới thị lực. Bài viết này sẽ mách bạn 20 cách chữa cận thị tại nhà hiệu quả mà không làm rỗng túi tiền của bạn.

MỤC LỤC › Chữa cận thị tại nhà có thật sự hiệu quả? › Chữa cận thị tại nhà bằng 10 phương pháp luyện tập mắt 1. Tập nhìn xa có kiểm soát 2. Bài tập palming cho mắt 3. Đảo mắt theo chiều và hình học 4. Nhìn chữ cái đen xa 5. Viết chữ cái bằng mắt 6. Massage vùng quanh mắt 7. Tập yoga cho mắt 8. Bài tập nhìn gần – nhìn xa luân phiên 9. Bài tập Brock String 10. Nhắm mắt và thở sâu định kỳ 3 lưu ý khi thực hiện các phương pháp luyện tập mắt › Chữa cận thị tại nhà bằng thực phẩm và chất dinh dưỡng 1. Bổ sung thực phẩm giàu vitamin A, C, E, Omega-3, lutein 2. Dùng thuốc bổ mắt theo chỉ định 3. Uống đủ nước, hạn chế đường và thực phẩm gây viêm 4. Dùng tinh dầu thiên nhiên hỗ trợ thư giãn mắt 5. Sưởi ấm và làm mát luân phiên vùng mắt 3 lưu ý khi với các thực phẩm, dưỡng chất hỗ trợ mắt › Điều chỉnh thói quen sinh hoạt – Ngăn độ cận tăng thêm 1. Tuân thủ quy tắc 20-20-20 2. Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử vào ban đêm 3. Thực hiện “Digital Detox” định kỳ 4. Đọc sách giấy thay vì màn hình 5. Ngủ đủ giấc và giữ tinh thần thư giãn › Giải đáp 3 băn khoăn khi chữa cận thị tại nhà 1. Nếu tập luyện mắt sai cách thì có làm mắt nặng hơn không? 2. Với các cách trên thì bao lâu mới thấy hiệu quả, có bền vững hay không? 3. Với người cận lâu năm, các cách chữa cận tại nhà trên còn phù hợp không?

Chữa cận thị tại nhà có thật sự hiệu quả?

Câu trả lời thẳng thắn là: Không. Cận thị xảy ra khi nhãn cầu dài hơn bình thường, khiến ánh sáng không hội tụ đúng trên võng mạc, giống như ống kính quá dài khiến hình ảnh bị mờ. Điều này giống như khi bạn kéo giãn một chiếc lò xo: khi lò xo đã bị kéo dài, bạn không thể tự nhiên làm nó co lại như ban đầu được nữa.

Mắt cận không thể tự hết dù với bất kỳ thực phẩm hay bài tập tại nhà nào – đây là kết luận khoa học được các chuyên gia nhãn khoa xác nhận. Cách duy nhất để loại bỏ độ cận gần như hoàn toàn chính là phẫu thuật, ví dụ như LASIK hoặc ReLEx Smile.

Chắc hẳn bạn đang cảm thấy thất vọng lắm đúng không? Tuy nhiên, các chuyên gia nhãn khoa khuyên rằng: Đối với với người bị cận, điều quan trọng không phải là tìm cách chữa khỏi triệt để mà mình cần phải kiểm soát sự tiến triển của nó.

Các phương pháp tại nhà mang lại nhiều lợi ích đáng kể.Chúng giúp giảm tình trạng mỏi mắt, làm chậm quá trình tăng độ – đặc biệt hiệu quả đối với trẻ em và người trẻ tuổi, đồng thời giúp cơ mắt linh hoạt và khỏe hơn mỗi ngày.

Nếu bạn đang bị cận, hãy thay đổi cách tiếp cận. Đừng chỉ tìm cách chữa dứt điểm mà nên tập trung vào việc kiểm soát và bảo vệ mắt.

Bài viết này sẽ chia sẻ 20 cách chăm sóc mắt tại nhà hiệu quả nhất. Đây là những gợi ý dễ áp dụng ngay trong đời sống hàng ngày, giúp bạn giữ đôi mắt sáng khỏe mà không cần tốn kém hay phẫu thuật.

Chữa cận thị tại nhà bằng 10 phương pháp luyện tập mắt

Theo nghiên cứu của Viện Nhãn khoa Hoa Kỳ, việc thực hiện đều đặn các bài tập mắt có thể giảm tới 30% triệu chứng mỏi mắt và cải thiện khả năng điều tiết trong vòng 6 tuần. Với học sinh và sinh viên, duy trì thói quen này còn giúp làm chậm tốc độ tăng độ cận. Các bài tập mắt không giúp hết cận tại nhà hoàn toàn nhưng lại là “lá chắn” bảo vệ thị lực lâu dài.

1. Tập nhìn xa có kiểm soát

Sau nhiều giờ tập trung nhìn gần, cơ mắt bị co liên tục để điều tiết, dẫn đến mỏi và nhòe. Bài tập nhìn xa có kiểm soát giúp giải phóng áp lực này, giúp cơ mắt giãn ra và nghỉ ngơi.

Hướng dẫn thực hiện:  

• Bước 1: Chọn một vật thể cố định cách bạn khoảng 5–6 mét, ví dụ như đồng hồ treo tường hoặc cửa sổ.  
• Bước 2: Giữ tư thế ngồi thoải mái, thả lỏng cơ mặt và cơ vai.  
• Bước 3: Nhìn tập trung vào vật thể đó trong vòng 10 giây, cố gắng giữ mắt không chớp nhiều để tăng hiệu quả tập luyện.  
• Bước 4: Sau 10 giây, nhẹ nhàng nhìn sang vật khác ở khoảng cách gần hơn (nếu muốn) hoặc nhắm mắt thư giãn vài giây.  

Tần suất thực hiện:  

• Lặp lại bài tập sau mỗi 20 phút làm việc hoặc học tập liên tục với màn hình hoặc sách vở.  
• Mỗi lần tập khoảng 3–5 phút để cơ mắt được thư giãn hiệu quả mà không gây mỏi.  

Lưu ý:

• Tránh tập khi mắt đang quá mỏi hoặc khô rát. Hãy nghỉ ngơi, nhắm mắt và uống nước trước khi bắt đầu tập luyện.  
• Không nên tập liền tù tì quá lâu, chia thành các hiệp nhỏ trong ngày.  

Hiệu quả đã được chứng minh:

Nghiên cứu tại Đại học Berkeley (Mỹ) cho thấy nhóm sinh viên thường xuyên áp dụng phương pháp này trong 3 tuần đã cải thiện rõ rệt khả năng điều tiết của mắt, giảm mỏi và nhòe khi học tập.

2. Bài tập palming cho mắt

Bài tập palming – che mắt bằng lòng bàn tay – mang đến sự thư giãn sâu cho thần kinh thị giác, giúp giảm mỏi và căng thẳng do phải nhìn màn hình quá lâu.

Hướng dẫn thực hiện:

• Bước 1: Xoa nóng hai bàn tay bằng cách chà xát liên tục trong vài giây.
  
• Bước 2: Nhắm mắt lại, nhẹ nhàng áp lòng bàn tay lên mắt, tránh tạo áp lực mạnh.
  
• Bước 3: Giữ nguyên tư thế trong 2–3 phút, thả lỏng toàn thân và hít thở chậm rãi.

Tần suất thực hiện:
Bạn có thể thực hiện palming 2–3 lần mỗi ngày, đặc biệt sau những khoảng thời gian làm việc căng thẳng với máy tính hoặc học tập liên tục. Đây giống như một “khoảng nghỉ mini” giúp mắt phục hồi nhanh hơn.

Hiệu quả đã được chứng minh:
Một nghiên cứu tại Ấn Độ cho thấy sau 4 tuần áp dụng bài tập palming, hơn 70% sinh viên tham gia đã giảm rõ rệt tình trạng nhức và mỏi mắt. Điều này chứng minh palming không chỉ đơn giản, dễ thực hiện mà còn mang lại hiệu quả thực sự trong việc bảo vệ sức khỏe thị giác.

3. Đảo mắt theo chiều và hình học

Đảo mắt là một bài tập đơn giản nhưng rất hữu ích để tăng độ linh hoạt và dẻo dai cho cơ mắt. Việc xoay tròn hoặc đảo mắt theo các hướng khác nhau giúp cải thiện khả năng điều tiết và giảm mỏi sau thời gian dài nhìn gần.

Hướng dẫn thực hiện: Ngồi thẳng, thả lỏng vai và cổ. Đảo mắt theo chiều kim đồng hồ 5 vòng, sau đó đảo ngược lại 5 vòng. Có thể tưởng tượng mắt đang vẽ các hình học như hình tròn, hình vuông để tăng sự tập trung.

Tần suất: Thực hiện 1–2 lần mỗi ngày, đặc biệt vào buổi sáng hoặc khi cảm thấy mỏi mắt.

Hiệu quả đã được chứng minh: Nghiên cứu tại Nhật Bản cho thấy 68% người tham gia cảm thấy mắt linh hoạt hơn chỉ sau hai tuần tập luyện đều đặn.

4. Nhìn chữ cái đen xa

Việc nhìn các chữ cái rõ nét ở khoảng cách xa giúp tăng khả năng tập trung thị giác và rèn luyện độ sắc nét của mắt. Đây là một bài tập đơn giản nhưng rất hiệu quả cho người làm việc nhiều với màn hình.

Hướng dẫn thực hiện: In hoặc viết các chữ cái đậm, dán cách mắt 3–5 mét. Nhìn lần lượt từng chữ trong khoảng 5 phút, giữ cho ánh mắt thư giãn, không nheo lại.

Tần suất: 1 lần mỗi ngày, vào buổi sáng hoặc khi nghỉ giải lao giữa giờ học, làm việc.

Hiệu quả đã được chứng minh: Phương pháp này được ứng dụng trong trị liệu thị lực, giúp cải thiện độ tập trung và giảm mệt mỏi thị giác rõ rệt sau 3 tuần áp dụng.

5. Viết chữ cái bằng mắt

“Viết” chữ bằng mắt là cách rèn luyện cơ vận nhãn, giúp mắt dẻo dai và điều tiết linh hoạt hơn. Đây là bài tập thú vị, vừa giúp thư giãn vừa kích thích não bộ.

Hướng dẫn thực hiện: Nhắm mắt nhẹ nhàng và tưởng tượng đang viết từng chữ cái bằng chuyển động nhãn cầu. Có thể bắt đầu từ bảng chữ cái A–Z.

Tần suất: Mỗi lần từ 1–2 phút, thực hiện 2 lần mỗi ngày.

Hiệu quả đã được chứng minh: Các chuyên gia nhãn khoa ghi nhận bài tập này giúp cải thiện khả năng điều tiết và tăng độ tập trung của mắt ở những người thường xuyên bị mỏi mắt do học tập, làm việc.

6. Massage vùng quanh mắt

Massage giúp kích thích tuần hoàn máu, thư giãn cơ vùng quanh mắt và giảm cảm giác khô, rát. Đây là phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả tức thì.

Hướng dẫn thực hiện: Rửa sạch tay, dùng đầu ngón tay xoa nhẹ nhàng quanh hốc mắt, thái dương và sống mũi trong 2–3 phút. Nên kết hợp thở chậm để tăng hiệu quả thư giãn.

Tần suất: 2–3 lần mỗi ngày, nhất là trước khi đi ngủ hoặc khi mắt có cảm giác mệt.

Hiệu quả đã được chứng minh: Nhiều báo cáo y khoa xác nhận massage mắt giúp tăng lưu thông máu cục bộ, giảm khô mắt và hỗ trợ ngủ sâu hơn.

7. Tập yoga cho mắt

Yoga cho mắt không chỉ giúp mắt thư giãn mà còn cải thiện độ linh hoạt của cơ vận nhãn. Các động tác như nhìn chéo, đảo mắt kết hợp thở sâu mang đến sự thả lỏng toàn diện.

Hướng dẫn thực hiện: Ngồi thẳng, lần lượt đảo mắt theo các hướng: lên – xuống, trái – phải, chéo. Sau đó nhắm mắt, hít thở sâu trong 1 phút để thả lỏng.

Tần suất: 1 lần vào cuối buổi chiều hoặc tối, khi kết thúc một ngày làm việc.

Hiệu quả đã được chứng minh: Nghiên cứu tại Ấn Độ cho thấy sinh viên tập yoga mắt thường xuyên giảm 25% tình trạng khô và căng thẳng thị giác sau 6 tuần.

8. Bài tập nhìn gần – nhìn xa luân phiên

Đây là bài tập giúp tăng khả năng điều tiết, rất phù hợp cho những ai làm việc nhiều với màn hình máy tính.

Hướng dẫn thực hiện: Đặt một vật nhỏ cách mắt khoảng 30 cm, nhìn tập trung trong 5 giây. Sau đó chuyển tầm nhìn ra một điểm ở xa (3–5 m) trong 10 giây. Lặp lại quá trình trong 10–15 lần.

Tần suất: Thực hiện vào giờ giải lao, 2–3 lần/ngày.

Hiệu quả đã được chứng minh: Bài tập này thường được gọi là “kỹ thuật trị liệu nhìn xa gần”, giúp giảm mỏi mắt rõ rệt và được áp dụng trong nhiều chương trình phục hồi thị giác.

9. Bài tập Brock String

Nếu bạn muốn thử một phương pháp chuyên sâu hơn, hãy làm quen với Brock String – bài tập trị liệu thị lực nổi tiếng trong nhãn khoa. Dụng cụ rất đơn giản: một sợi dây dài khoảng 1,5–2 mét, gắn 3–5 hạt màu (thường là đỏ, xanh, vàng) cách nhau đều.

Cách thực hiện như sau:

• Cố định một đầu dây vào tay nắm cửa hoặc điểm cố định ngang tầm mắt, đầu còn lại cầm sát mũi.
• Đặt các hạt màu ở ba khoảng cách: gần (15 cm), trung bình (60 cm) và xa (1,5 m).
• Bắt đầu tập bằng cách nhìn vào hạt gần nhất. Khi mắt bạn tập trung đúng, sợi dây sẽ hiện thành hình chữ X cắt nhau tại vị trí hạt.
• Tiếp tục chuyển ánh nhìn sang hạt ở giữa rồi hạt xa nhất, luôn giữ cho dây tạo hình chữ X tại điểm mình đang tập trung.
• Lặp lại nhiều vòng, mỗi lần 5–10 phút.

Bài tập này giúp mắt phối hợp nhịp nhàng hơn, đặc biệt hữu ích với người hay bị “lạc tiêu điểm” khi nhìn gần – nhìn xa luân phiên. Trong trị liệu lâm sàng, Brock String thường được dùng cho trẻ em bị rối loạn điều tiết và đã chứng minh hiệu quả trong việc cải thiện khả năng phối hợp hai mắt chỉ sau 6–8 tuần tập đều đặn.

10. Nhắm mắt và thở sâu định kỳ

Đôi mắt cũng cần những khoảng nghỉ hoàn toàn, và nhắm mắt kết hợp thở sâu chính là cách đơn giản mà hiệu quả. Bài tập này giúp mắt giảm khô, tăng độ ẩm tự nhiên và thư giãn thần kinh thị giác.

Hướng dẫn thực hiện: Cứ sau 2–3 giờ làm việc, hãy nhắm mắt lại trong 1–2 phút. Kết hợp hít thở sâu bằng mũi và thở chậm bằng miệng.

Tần suất: 3–4 lần mỗi ngày, đặc biệt khi làm việc lâu với màn hình.

Hiệu quả đã được chứng minh: Nghiên cứu tại Đại học Berkeley (Mỹ) cho thấy thói quen nhắm mắt thở sâu giúp giảm rõ rệt cảm giác mỏi mắt, khô rát và tăng sự tỉnh táo chỉ sau một tuần áp dụng.

3 lưu ý khi thực hiện các phương pháp luyện tập mắt

Nhiều người nghĩ rằng “cứ tập càng nhiều thì càng tốt”, nhưng đây chính là sai lầm dễ khiến mắt thêm căng thẳng, thậm chí nhức và chóng mặt. Để tránh rơi vào tình trạng “lợi bất cập hại”, Kính Hải Triều khuyên bạn ghi nhớ 3 lưu ý dưới đây.

• Thứ nhất, chọn đúng thời điểm tập. Buổi sáng sau khi ngủ dậy hoặc giữa giờ làm việc là lúc mắt cần được đánh thức và nghỉ ngơi. Đây là khoảng thời gian cơ mắt dễ dàng tiếp nhận các bài tập nhất. Ngược lại, nếu tập ngay khi vừa đọc sách hàng giờ hay sau khi nhìn màn hình máy tính quá lâu, hiệu quả sẽ giảm đi đáng kể.
• Thứ hai, tránh tập khi mắt đang quá mệt. Nhiều bạn cố gắng tập trong lúc mắt đỏ, khô, hoặc khi thiếu ngủ. Điều này chỉ khiến mắt thêm căng tức, khó chịu. Hãy nghỉ ngơi, uống nước và nhắm mắt vài phút trước khi bắt đầu. Đừng quên rằng đôi mắt cũng cần “nạp năng lượng” giống như cơ thể bạn.
• Thứ ba, phân bổ thời gian hợp lý. Mỗi bài tập chỉ nên kéo dài 3–5 phút, đủ để cơ mắt vận động mà không bị quá sức. Việc cố gắng tập liên tục 15–20 phút có thể gây mỏi cơ mắt và nhức đầu. Bí quyết là chia nhỏ, lặp lại nhiều lần trong ngày, giống như tập thể dục nhẹ thay vì chạy marathon.

Chữa cận thị tại nhà bằng thực phẩm và chất dinh dưỡng

Nhiều người chỉ chú trọng tập luyện cho mắt mà quên rằng dinh dưỡng mới là nguồn nuôi dưỡng trực tiếp cho thị lực. Các nghiên cứu nhãn khoa chỉ ra rằng chế độ ăn giàu vitamin và khoáng chất có thể giảm tới 25–30% nguy cơ tiến triển cận thị nặng. Đôi khi, chỉ một thay đổi nhỏ trong bữa ăn cũng mang lại sự khác biệt lớn cho đôi mắt.

1. Bổ sung thực phẩm giàu vitamin A, C, E, Omega-3, lutein

Nhóm dưỡng chất gồm vitamin A, C, E, Omega-3 và Lutein rất quan trọng cho sức khỏe mắt. Chúng giúp chống lại các gốc tự do – nguyên nhân gây tổn thương tế bào võng mạc và giác mạc.

• Vitamin A, C, E và lutein đóng vai trò bảo vệ mắt khỏi tác nhân gây hại.  
• Omega-3 giúp duy trì độ ẩm và sự linh hoạt của màng tế bào mắt.

Bạn có thể bổ sung các dưỡng chất này qua cà rốt, khoai lang, rau xanh đậm, quả mọng, cá hồi và hạt óc chó. Nên ăn ít nhất 3 – 4 bữa rau xanh và cá biển mỗi tuần.

Lưu ý: Ưu tiên chế biến hấp hoặc luộc để giữ nguyên dưỡng chất. Tránh chiên xào lâu vì dễ mất vitamin.

Sau 2 – 3 tháng duy trì chế độ ăn hợp lý, mắt sẽ bớt khô rát và tăng khả năng tập trung. Ngoài ra, các dưỡng chất này cũng giúp làm chậm tiến triển cận thị hiệu quả.

Nếu bạn có bệnh nền hoặc đang dùng thuốc, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bổ sung thực phẩm chức năng.

2. Dùng thuốc bổ mắt theo chỉ định

Ngoài việc bổ sung từ thực phẩm tự nhiên, thuốc bổ mắt cũng là một giải pháp an toàn và tiện lợi – nhưng chỉ khi có chỉ định của bác sĩ.

Các loại viên uống này thường chứa những dưỡng chất “chuyên trị” cho mắt:

• Lutein & Zeaxanthin: hai chất chống oxy hóa tập trung nhiều ở điểm vàng của mắt, giúp lọc ánh sáng xanh và bảo vệ tế bào võng mạc.
• DHA (một dạng Omega-3): hỗ trợ dẫn truyền thần kinh thị giác, giúp mắt tập trung tốt hơn.
• Vitamin nhóm B (B2, B6, B12): tham gia vào quá trình chuyển hóa năng lượng cho tế bào thần kinh thị giác.

Ví dụ thực tế, nhiều bác sĩ thường kê đơn các sản phẩm như Ocuvite, Doppelherz Aktiv, hoặc Vitrum Vision cho học sinh – sinh viên hoặc người làm việc văn phòng. Đây là nhóm phải nhìn màn hình lâu, dễ bị khô, mỏi, chảy nước mắt sống.

Điểm quan trọng nhất là không nên tự ý mua. Liều lượng của mỗi người phụ thuộc vào độ tuổi, tình trạng mắt và cả bệnh lý nền. Có người chỉ cần 1 viên/ngày trong 2–3 tháng, nhưng có người cần phác đồ dài hơi hơn.

Nghiên cứu lâm sàng cho thấy: nhóm bệnh nhân dùng bổ sung lutein và DHA đúng liều theo chỉ định giảm rõ rệt tình trạng mỏi và mờ mắt chỉ sau 6 tuần. Điều này chứng minh, khi dùng đúng cách, thuốc bổ mắt không chỉ là “thực phẩm chức năng” mà thật sự mang lại hiệu quả.

3. Uống đủ nước, hạn chế đường và thực phẩm gây viêm

Một yếu tố thường bị bỏ qua nhưng lại ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe mắt chính là nước. Khi cơ thể thiếu nước, tuyến lệ tiết ít hơn, khiến mắt dễ bị khô, rát và đỏ. Ngược lại, duy trì 1,5–2 lít nước mỗi ngày sẽ giúp mắt luôn được “bôi trơn” tự nhiên, giảm cảm giác khó chịu khi phải nhìn lâu vào màn hình.

Tuy nhiên, chỉ uống nước thôi chưa đủ. Chế độ ăn nhiều đường, dầu chiên và thức ăn nhanh có thể thúc đẩy quá trình viêm trong cơ thể. Điều này làm mắt nhạy cảm hơn với ánh sáng xanh và dễ mệt mỏi. Ví dụ, nếu bạn thường xuyên uống nước ngọt có gas hoặc ăn gà rán, mắt sẽ dễ khô và đỏ hơn so với khi duy trì chế độ ăn nhiều rau xanh, hạt và cá biển.

Cách áp dụng rất đơn giản:

• Uống đều đặn từng ngụm nhỏ trong ngày thay vì dồn vào một lúc.
  
• Hạn chế tối đa nước ngọt, trà sữa, bánh kẹo công nghiệp.
  
• Thay đồ chiên rán bằng các phương pháp nấu lành mạnh hơn như hấp hoặc luộc.

Chỉ sau khoảng 2 tuần ăn uống thanh đạm hơn và uống đủ nước, bạn sẽ nhận thấy mắt bớt khô, đỡ nhức và tập trung tốt hơn. Đây là một trong những cách dễ thực hiện nhất nhưng mang lại hiệu quả rõ rệt cho cả mắt lẫn cơ thể.

4. Dùng tinh dầu thiên nhiên hỗ trợ thư giãn mắt

Ngoài dinh dưỡng, những phương pháp thư giãn cũng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ thị lực. Tinh dầu thiên nhiên như hoa oải hương, bạc hà hay tràm trà không chỉ tạo hương thơm dễ chịu mà còn giúp giảm căng thẳng vùng mắt và toàn cơ thể. Các nghiên cứu chỉ ra rằng hít thở mùi hương dịu nhẹ trước khi ngủ có thể làm giảm nhịp tim, hạ mức cortisol (hormone căng thẳng) và cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Bạn có thể áp dụng theo hai cách:

• Khuếch tán tinh dầu trong phòng: cho vài giọt tinh dầu vào máy xông trước khi đi ngủ. Mùi hương lan tỏa giúp cơ mắt và tinh thần đều được thư giãn.
  
• Chườm ấm với tinh dầu: nhỏ 1–2 giọt tinh dầu vào khăn ấm, sau đó đắp nhẹ quanh mắt trong 5–10 phút. Hơi ấm kết hợp cùng hương thơm giúp tăng lưu thông máu, giảm nhức mỏi rõ rệt.

Lộ trình lý tưởng là 10 phút mỗi tối trước khi ngủ. Sau một tuần duy trì, bạn sẽ thấy mình ngủ sâu hơn, ít thức giấc, và đôi mắt vào buổi sáng cũng dễ chịu, bớt khô và căng tức hơn.

5. Sưởi ấm và làm mát luân phiên vùng mắt

Cuối cùng, một mẹo nhỏ nhưng mang lại hiệu quả bất ngờ chính là kết hợp sưởi ấm và làm mát vùng mắt. Nghe thì đơn giản, nhưng cơ chế lại rất hợp lý: nhiệt ấm giúp giãn mạch máu, kích thích lưu thông và giảm căng cơ, trong khi nhiệt lạnh làm co mạch, giảm sưng và hạn chế quầng thâm. Đây cũng là nguyên lý mà nhiều spa mắt áp dụng trong liệu trình chăm sóc chuyên nghiệp.

Bạn có thể thực hiện ngay tại nhà:

• Chuẩn bị một khăn mềm thấm nước ấm, áp nhẹ lên mắt khoảng 2 phút.
• Sau đó, đổi sang khăn lạnh (hoặc bọc vài viên đá nhỏ trong khăn) và chườm trong 1 phút.
• Lặp lại chu trình này 2–3 lần, tổng thời gian khoảng 6–8 phút.

Cách làm này đặc biệt phù hợp sau một ngày dài ngồi trước máy tính hoặc khi bạn thấy mắt nặng, mỏi. Nhiều người duy trì thói quen này mỗi tối đã chia sẻ rằng mắt họ ít bị căng tức, giảm quầng thâm, và giúp tỉnh táo hơn vào buổi sáng hôm sau.

3 lưu ý khi với các thực phẩm, dưỡng chất hỗ trợ mắt

Trên thực tế, cách bạn chế biến và sử dụng sẽ quyết định phần lớn hiệu quả của các thực phẩm hay dưỡng chất tốt cho mắt khi chữa cận thị tại nhà. Nếu chế biến sai, thậm chí dưỡng chất còn mất đi hoặc gây tác dụng ngược.

• Thứ nhất, hãy ưu tiên các cách chế biến lành mạnh như hấp hoặc luộc. Nhiệt độ vừa phải giúp giữ lại vitamin và khoáng chất trong rau củ, đặc biệt là vitamin C và lutein vốn rất dễ bị phá hủy khi chiên xào quá lâu.
• Thứ hai, tránh xa thực phẩm nhiều đường, dầu chiên lại hoặc chất kích thích. Bánh kẹo công nghiệp, đồ uống có gas, cà phê quá liều hay bia rượu đều làm tăng quá trình viêm, khiến mắt dễ mệt mỏi và khô rát hơn.
• Cuối cùng, nếu bạn có bệnh nền như tiểu đường, huyết áp cao hay đang dùng thuốc điều trị dài hạn, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng viên bổ mắt. Liều lượng và thành phần phù hợp ở mỗi người là khác nhau, tránh trường hợp bổ sung quá liều gây hại gan, thận hoặc làm giảm tác dụng của thuốc đang sử dụng.

Điều chỉnh thói quen sinh hoạt – Ngăn độ cận tăng thêm

Nhiều người vẫn thức khuya với màn hình, cắm cúi làm việc hàng giờ mà quên chớp mắt. Kết quả là mắt ngày càng khô, mờ và chỉ sau vài tháng đã tăng thêm 0.5 – 1 độ. Tin buồn là một khi độ cận tăng, nó hiếm khi tự giảm xuống. Tin vui là bạn hoàn toàn có thể làm chậm tiến trình này bằng những thay đổi nhỏ trong sinh hoạt hằng ngày. Cùng Kính Hải Triều điểm qua những thay đổi bạn cần đó để ngăn độ cận tăng thêm:

1. Tuân thủ quy tắc 20-20-20

Đây là nguyên tắc “vàng” các bác sĩ nhãn khoa khuyên dùng để bảo vệ mắt khi làm việc máy tính.

Cách thực hiện:

• Cứ sau 20 phút nhìn màn hình → nhìn vật cách xa 20 feet (6 mét) trong 20 giây.
• Điều này giúp cơ mắt thư giãn, tránh co cứng điều tiết.

Bạn có thể đặt nhắc nhở trên điện thoại hoặc đồng hồ để hình thành thói quen. Sau vài tuần, mắt sẽ đỡ nhức và tập trung dễ hơn.

2. Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử vào ban đêm

Ánh sáng xanh từ điện thoại, laptop vào buổi tối làm ức chế hormone melatonin, khiến bạn khó ngủ và mắt thêm căng thẳng. Lâu dài, thói quen này vừa làm độ cận tăng nhanh, vừa khiến não bộ mệt mỏi. Cách tốt nhất là dừng nhìn màn hình ít nhất 1 giờ trước khi đi ngủ. Nếu bắt buộc phải dùng, hãy bật chế độ Night Shift hoặc dùng kính lọc ánh sáng xanh.

3. Thực hiện “Digital Detox” định kỳ

Digital Detox có nghĩa là tạm xa thiết bị điện tử trong một khoảng thời gian nhất định. Bạn có thể chọn 1 ngày cuối tuần không dùng điện thoại hoặc 2–3 tiếng buổi tối chỉ dành cho đọc sách, đi bộ, trò chuyện. Đây là cách giúp mắt phục hồi, giảm căng thẳng thị giác và tinh thần. Sau 1–2 tuần thử nghiệm, nhiều người chia sẻ rằng họ ngủ ngon hơn và mắt đỡ mờ khi làm việc lại với máy tính.

4. Đọc sách giấy thay vì màn hình

Dù e-book tiện lợi, nhưng ánh sáng từ màn hình vẫn là gánh nặng cho mắt. Đọc sách giấy giúp đôi mắt “hít thở” tự nhiên hơn, không bị chói sáng. Nếu bạn là người đọc nhiều, hãy duy trì ít nhất 30 phút đọc sách giấy mỗi ngày, đặc biệt vào buổi tối trước khi ngủ. Đây không chỉ là cách bảo vệ mắt mà còn giúp bạn tách khỏi công nghệ để đầu óc thư giãn.

5. Ngủ đủ giấc và giữ tinh thần thư giãn

Thiếu ngủ khiến mắt không kịp phục hồi, dẫn đến khô, đỏ và dễ tăng độ. Hãy duy trì giấc ngủ 7–8 tiếng/ngày và tránh căng thẳng quá mức. Các bài tập thở sâu, thiền nhẹ hoặc nghe nhạc êm dịu trước khi ngủ sẽ giúp bạn vừa thư giãn tinh thần, vừa cho mắt được nghỉ ngơi trọn vẹn. Sau 1–2 tuần ngủ đủ, bạn sẽ nhận thấy mắt sáng hơn, ít mỏi khi nhìn xa gần liên tục.

Giải đáp 3 băn khoăn khi chữa cận thị tại nhà

Khi tìm đến các phương pháp tự chăm sóc tại nhà, nhiều người thường có cùng một vài thắc mắc: liệu tập sai có hại mắt, hiệu quả có thật sự bền vững, hay với người đã cận lâu năm thì còn phù hợp hay không. Dưới đây là giải đáp từ chuyên gia nhãn khoa Kính Hải Triều cho 3 băn khoăn phổ biến này.

1. Nếu tập luyện mắt sai cách thì có làm mắt nặng hơn không?

Có thể, tập sai cách hoặc quá sức có thể gây ra một số triệu chứng khó chịu cho mắt. Như: đau đầu, mệt mỏi, nhức mắt, thậm chí nhìn đôi tạm thời (nếu gặp rối loạn phối hợp hai mắt). Những triệu chứng này là phản ứng của cơ mắt và thần kinh thị giác với sự quá tải.

Vì thế, hãy bắt đầu nhẹ nhàng với mỗi lần 3–5 phút, nghỉ giữa các hiệp; nếu có đau, mờ đột ngột, chóng mặt hoặc buồn nôn thì dừng ngay và gặp bác sĩ.

Nếu bạn có rối loạn phối hợp hai mắt (ví dụ nhìn đôi, mệt khi đọc), hãy cân nhắc can thiệp có giám sát chuyên môn (vision therapy/orthoptics) thay vì tự tập đơn độc. Chương trình có hướng dẫn chuyên sâu thường an toàn và hiệu quả cho các vấn đề đó. 

2. Với các cách trên thì bao lâu mới thấy hiệu quả, có bền vững hay không?

Có hai loại “hiệu quả” bạn có thể kỳ vọng với các phương pháp trên:

• Giảm triệu chứng (mỏi, nhức, khó tập trung): thường thấy sớm – trong vài ngày đến 5-6 tuần thực hành đều đặn. Một số nghiên cứu về bài tập mắt/yoga ocular cho thấy giảm điểm triệu chứng mắt mệt sau vài tuần luyện tập.
• Thay đổi cấu trúc (ngăn chặn tăng chiều dài mắt / giảm số độ vĩnh viễn): những thay đổi này khó xảy ra chỉ với bài tập mắt. Những can thiệp đã được chứng minh có tác dụng chậm tiến triển cận ở trẻ em là các phương pháp chuyên sâu như ortho-k (kính định hình ban đêm), kính tiếp xúc hay atropine liều thấp và hiệu quả của chúng cần đánh giá theo tháng và năm (ví dụ, ortho-k có thể làm chậm đến ~40 – 60% tốc độ tăng độ trong 1–2 năm ở một số nghiên cứu).

Nếu mục tiêu là giảm mỏi: theo dõi 2–6 tuần; nếu thấy cải thiện thì duy trì.

Nếu mục tiêu là ngăn tăng độ (đặc biệt ở trẻ em): thảo luận với bác sĩ chuyên khoa để cân nhắc các phương pháp phù hợp.Bài tập mắt nên được coi là bổ sung chứ không phải thay thế.

3. Với người cận lâu năm, các cách chữa cận thị tại nhà trên còn phù hợp không?

Có thể, nhưng không làm giảm độ số hoặc khiến độ tăng chậm đi. Vì lúc này, độ cận đã ổn định so với trẻ em. Nếu người lớn muốn cải thiện tầm nhìn xa, cần cân nhắc các giải pháp chỉnh sửa khúc xạ (kính, kính áp tròng, hoặc phẫu thuật khúc xạ như LASIK/SMILE – sau khi khám kỹ). 

Đại Thắng