Sự điều tiết của mắt có tác dụng gì? Định nghĩa và cơ chế

Bạn có biết rằng, mắt chúng ta có khả năng tự điều tiết để nhìn rõ mọi vật từ gần đến xa chỉ trong tích tắc? Vậy sự điều tiết của mắt có tác dụng gì và cơ chế hoạt động ra sao?

MỤC LỤC › Giải đáp: Sự điều tiết của mắt có tác dụng gì? › Tất tần tật thông tin cần biết về sự điều tiết của mắt 1. Bộ phận tham gia vào sự điều tiết của mắt 2. Cơ chế điều tiết của mắt 3. Các tình trạng điều tiết của mắt

Giải đáp: Sự điều tiết của mắt có tác dụng gì?

Thuật ngữ “sự điều tiết của mắt” được dùng để nói đến chức năng quan trọng nhất của hệ thống thị giác – một trong những cơ chế giúp mắt tập trung nhìn rõ vật thể ở khoảng cách gần. Khi điều tiết đúng, hình ảnh sẽ được điều chỉnh để rơi chính xác lên võng mạc, mang lại tầm nhìn sắc nét.

Nhờ đó, chúng ta có thể thực hiện các hoạt động như đọc sách, xem điện thoại, máy tính,…, đảm bảo chất lượng cuộc sống và hiệu quả trong công việc.

Tất tần tật thông tin cần biết về sự điều tiết của mắt

Để hiểu hơn sự điều tiết của mắt có tác dụng gì, chúng ta cần nắm về cách hoạt động, bộ phận tham gia cũng như các tình trạng điều tiết mắt.

1. Bộ phận tham gia vào sự điều tiết của mắt

Quá trình mắt điều tiết là sự phối hợp giữa nhiều bộ phận cấu trúc như:

• Thủy tinh thể (lens): Bộ phận chính trong quá trình điều tiết, nằm ngay sau mống mắt và được giữ cố định bởi dây chằng treo. Thủy tinh thể có độ đàn hồi cao, giúp thay đổi độ cong để mắt có thể nhìn rõ mọi vật.
• Cơ thể mi (ciliary muscle): Nhóm cơ trơn có hình dạng vòng nằm ở giữa mắt, bao quanh thủy tinh thể. Cơ thể mi co giãn để điều chỉnh độ cong và công suất quang học của thủy tinh thể trong quá trình điều tiết, giúp mắt tập trung vào vật thể ở nhiều khoảng cách khác nhau.
• Đồng tử (pupil): Nằm ở trung tâm mắt và có màu đen, có tác dụng co lại để ngăn các tia sáng phân kỳ không cần thiết tiếp xúc với võng mạc, giảm hiện tượng mờ hình ảnh.
• Giác mạc (cornea): Lớp màng trong suốt nằm ở phía trước mắt, bao phủ mống mắt, đồng tử và tiền phòng. Giác mạc đóng vai trò quan trọng trong việc khúc xạ ánh sáng để tập trung hình ảnh.
• Võng mạc (retina): Nằm ở phía trong cùng của mắt, phía sau thủy tinh thể và dịch kính, trải rộng như một lớp màng mỏng bao phủ mặt trong của nhãn cầu. Đây là nơi ánh sáng hội tụ được chuyển đổi thành tín hiệu thần kinh, sau đó gửi tới não để chuyển thành hình ảnh mà chúng ta nhìn thấy.

Nhờ sự phối hợp nhịp nhàng giữa các bộ phận này, mắt có thể điều tiết linh hoạt, đảm bảo hình ảnh luôn sắc nét và rõ ràng.

2. Cơ chế điều tiết của mắt

Cơ chế điều tiết của mắt hoạt động thông qua phản xạ tự động do hệ thần kinh trung ương điều khiển. Khi nhìn vào một vật thể ở gần, cơ thể mi sẽ co lại, làm cho thủy tinh thể dày lên, tăng độ hội tụ ánh sáng và giúp bạn nhìn rõ vật thể. Ngược lại, khi nhìn vật thể ở xa, cơ thể mi giãn ra, làm thủy tinh thể dẹt hơn để giảm độ hội tụ.

Ba hiện tượng chính diễn ra khi mắt điều tiết:

• Hội tụ: Hai mắt cùng hướng về một điểm để tập trung vào vật thể gần, đảm bảo hình ảnh nằm chính xác trên võng mạc.
• Co nhỏ đồng tử: Đồng tử thu nhỏ lại để tăng độ sâu trường ảnh, giúp hình ảnh rõ nét hơn.
• Thay đổi độ cong thủy tinh thể: Đây là yếu tố quan trọng nhất trong quá trình điều tiết, giúp mắt thích nghi với nhiều khoảng cách khác nhau.

3. Các tình trạng điều tiết của mắt

Sự điều tiết của mắt có thể được phân thành nhiều loại, dựa trên tình trạng và chức năng hoạt động:

• Điều tiết bình thường: Tình trạng mắt hoạt động đúng theo cơ chế tự nhiên, cho phép chuyển đổi linh hoạt giữa nhìn gần và xa.
• Điều tiết kém: Điều tiết kém xảy ra khi mắt không thể điều chỉnh đủ để nhìn rõ vật ở gần. Nguyên nhân phổ biến bao gồm lão hóa thủy tinh thể (lão thị) – thường xảy ra ở người trên 40 tuổi hoặc do mệt mỏi khi làm việc lâu ở khoảng cách gần.
• Điều tiết quá mức:  Xảy ra khi mắt cố gắng tập trung quá mức, ngay cả khi không cần thiết, gây mỏi mắt, đau đầu và nguy cơ tăng độ. Nguyên nhân chủ yếu do sự căng thẳng kéo dài của cơ thể mi, thường liên quan đến việc sử dụng mắt ở khoảng cách gần trong thời gian dài, môi trường ánh sáng kém hoặc không dùng kính đúng cách.
• Điều tiết không ổn định: Xảy ra khi mắt gặp khó khăn trong việc chuyển đổi tiêu điểm giữa nhìn gần và nhìn xa, khiến hình ảnh trở nên mờ nhoè. Nguyên nhân chủ yếu do bẩm sinh hoặc ảnh hưởng từ các bệnh lý về mắt.

Mắt điều tiết không bình thường là dấu hiệu của nhiều vấn đề thị lực, gây ảnh hưởng đến khả năng nhìn cũng như hiệu suất hàng ngày của con người. Vì vậy, chúng ta cần chú ý đến các dấu hiệu bất thường của mắt để phát hiện và điều trị kịp thời.

Trên đây là thông tin giải đáp chi tiết cho câu hỏi sự điều tiết của mắt có tác dụng gì, cùng cơ chế và các bộ phận quan trọng khi mắt điều tiết. Hãy tạo thói quen chăm sóc và kiểm tra định kỳ để bảo vệ sức khoẻ mắt lâu dài nhé.

Xem thêm các kiến thức thị giác liên quan:

• Tầm nhìn ngoại vi là gì? Định nghĩa và các câu hỏi liên quan
• Cấu tạo của mắt người: Cấu trúc, cách hoạt động và chức năng
• Hội chứng thị giác màn hình là gì? Nguyên nhân và cách chữa

Việt Quỳnh